إبن تيفاست القديس الأمازيغي ماكسيميليان
أول معترض ضميري في العالم





- Ameɣdas Maximilianus d amezwaru i yellan ibedd mgal n Yirumiyen seg yegguma ad yesεedda tawuri tuḥtimt deg tredsa-nsen, taɣawsa yellan teǧǧa-iten neqqen-t seg bbin ixf-nnes ass n 12 meɣres 295.







Seg tebda-d tbeddi, yessiwel-d umestan :

عندما بدأت جلسة الاستماع، خاطب المحامي القاضي :

#بومبياونوس : « هذا فابيوس فيكتور، مكلّف بالتجنيد وجمع الضرائب من المجندين الجدد. جامع ضرائب عسكري. ضابط تمت ترقيته خلال حكم فاليريانوس كانتيانوس، خدام وفي لقيصر، هذا ابنه ماكسيميليان، مادام في سن التجنيد، أطلب إعادة فحصه من جديد ».
#ANEBBAḌ DION (yessiwel-d i umedhi). — Mamek qqaren-ak ?
#الحاكم_ديون مخاطبا ماكسيميليانوس : « ماهو إسمك يا فتى ؟ »:.
#MAXIMILIANUS. — Matta texses seg yisem-inu ? Yaxi ur zmireɣ ad d-adfeɣ ɣer tredsa xater d amasiḥ i lliɣ.
#ماكسيميليان : « لماذا نسأل عن إسمي ؟ أنت تعلم أنه لا يمكنك تجنيدي لأني ارفض الحرب لأسباب أخلاقية ».
#DION. — Zemmem-it. (Yettuzemmem)
#ديون : « حسنا، سجلوه ».
#MAXIMILIANUS. — Ur zmireɣ ad iliɣ d aserdas, ur zmireɣ ad ggeɣ abekkaḍ amma xater d amasiḥ.
#ماكسيميليان : « لا يمكنني أن أكون جنديا، لا يمكن أن أرتكب إثما هكذا لأني أؤمن برفض الحرب ».
#DION. — Ktalem-t. (Ktalen-t)
#ديون : « إفحصوه إذن ».
#TASMILT. — Yewwi-d xemsa n yiɣallen d sen n yiḍuḍan.
#اللجنة : « يبلغ طوله خمسة أذرع وإصبعان ».
#DION (Yessiwel-d i Tesmilt). — Ucem-as uṭṭun (21).
#ديون مخاطبا أعضاء اللجنة : « حسنا، إمنحوه رقم 21 ».
#MAXIMILIANUS (Yegguma). — Ur dgiɣ ca, ur xseɣ ca ad xedmeɣ !
#ماكسيميليان رافضا : « لن أقبل، لا أريد الخدمة في الجيش ! ».
#DION. — Ad txedmed neɣ ad temmted.
#ديون : « ستخدمو أو سيكون مصيرك الموت ».
#MAXIMILIANUS. — Ur xeddmeɣ ca. Bbi-iya ixf ma texsed ; maca ur xeddmeɣ ca ɣer-wen ; ad xedmeɣ kan i Yellu !
#ماكسيميليان : « لن أخدم في الجيش، إقطع رأسي لو شأت ؛ لكن لن أخدمكم ؛ سأخدم فقط إلهي ! ».
#DION. — Menhu ad ak-yessersen tɣawsiwin-aya deg yixf ?
#ديون : « من أدخل في رأسك هذا الكلام ؟ ».
#MAXIMILIANUS. — Alli-inu iyi-d-yennan.
#ماكسيميليان : « عقلي من أخبرني بها ».
#DION (i Victor, baba-s n Maximilianus). — Qqel ɣer memmi-k, senεet-as abrid !
#ديون مخاطبا فيكتور والد ماكسيميليان : « أنظر الى ابنك، إنصحه !
#VICTOR. — Yaxi yettessen matta i d-yerg fell-as, d way matta ad iniɣ.
#فيكتور : « إبني يعي مصلحته، هذا ما يعني قوله ».
#DION (i Maximilianus). — Berra ɣer twuri-nnek, eǧǧ ad ac-nzemmem.
#ديون مخاطبا ماكسيميليان من جديد : « إذهب لآداء خدمتك العسكرية، لا تضيع وقتنا، دعنا نسجلك ».
#MAXIMILIANUS. — Aha, ur rraḍeɣ ca azamul n tredsa. Sεiɣ azamul n Yessu, ayuc-inu !
#ماكسيميليان : « لا، لن ألبس شارة جيشكم !
#DION. — Luqq-a ad ak-d-azneɣ ɣer ubaraz yid n Yessu-nnek.
#ديون : « سأبعثك إلى ساحة الحرب مع مسيحك إذن ».
#MAXIMILIANUS. — Xseɣ ad mmteɣ luqq-a imala, d way ccan i yellan rezzuɣ fell-as.
#ماكسيميليانوس : « إريد الموت الآن إذن، هذا المجد الذي أبحث عنه ».
#DION. (i tesmilt) — Sirḍem-as azamul.
#ديون : « ألبسوه شارة الجيش ».
#MAXIMILIANUS (yeqqim yettεeyyaḍ) — Ur dgiɣ ca azamul-aya n tredsa, ma yettuḥettem fell-a, ur εerrgeɣ ca deg-s, xater ur-yesεa ca akk d azal ɣer-i. Nečč d amasiḥ i lliɣ, ur zmireɣ ad irḍeɣ tcerket n uldun deg yiri-inu yid n unca n Yessu, memmi-s n Yellu i yellan ur t-tettessned ca, Yessu i yellan ikaber ɣef bac ad ɣen-isellek, yuzen-it Yellu ɣef yibekkaḍen-nneɣ. Ha-t-a maɣef nxeddem neččni imasiḥen, tay d tarselt n tmeddurt-nneɣ, aɣbalu n talwit.
#ماكسيميليانوس صارخا : « لن أقبل بحمل هذه الشارة العسكرية، لو فرضت علي، لن أعيرها أي إهتمام وان أحترمها لأنها دون قيمة لدي. أنا مسيحي موحد لله الأخد لا يمكنني أن ألبس قلادة رصاصية بها هذه الشارة القتالية في رقبتي
#DION. — Eǧǧ-iten ad ak-ggen azamul n tredsa, ma texsed ad tsellked iman-nnek.
#ديون : « دعهم يلبسوك شارة الجيش إن أردت النجاة بنفسك ».
#MAXIMILIANUS. — Slak n yiman-inu ɣer Yellu. Ur zmireɣ ad xedmeɣ deg tredsa-nwen.
#ماكسيميليان : « خلاص نفسي عند إلهي. لا يمكنني الخدمة في جيشكم ».
#Dion. — Xemmem deg yimal, wer tucid d ameẓẓyan.
#ديون : « قمر في مستقبلك، لالا صغيرا ».
#MAXIMILIANUS. — Taredsa-inu deg ujenna ɣer Yillu. Ur zmireɣ ad iliɣ d aserdas deg tmeddurt-aya. Yaxi nniɣ belli d amasiḥ i lliɣ.
#ماكسيميليان : لا يمكنني أن أكون جنديا في هذه الحياة الفانية. لقد أخبرتك أني مسيحي موحد ولا اؤمن بالحرب ».
#DION. — Deg tredsiwin n yimankuden-nneɣ Diocletianus, Maximianus d Constantius, llan isersasen d imasiḥen.
#ديون : « في جيوش أباطرتنا ديوكليتيانوس، ماكسيميانوس و كونستينييوس كان هنالك دائما مسيحيون ».
#MAXIMILIANUS. — Yal ict yessen matta i d-yettragen fell-as, nečč d amasiḥ i lliɣ, ur zmireɣ ad ggeɣ abekkaḍ.
$ماكسيميليان : « كل شخص مسؤول عن نفسه، أنا لا يمكنني إرتكاب إثم هكذا ».
#DION. — Matta n ubekkaḍ i tteggen yya i xeddmen deg tredsa ?
#ديون : « أيا ذنوب يقترفها من يخدمون في جيشنا ؟ »
#MAXIMILIANUS. — Cek i yellan tettssned matta xeddmen.
#ماكسيميليانوس : « أنت أدرى بما يفعلون ».
#DION. — Susem, beṭṭel seg uεekki ɣef tredsa, xater tutlayt-aya ad ak-tawi ɣer tewxidt.
#ديون : « أصمت، توقف من إزدراء جيشنا لأن هذا الكلام سيكلفك غاليا ».
#MAXIMILIANUS. — Tawxidt ma xedmeɣ deg tredsa-aya, ma rgeɣ-d seg-s, iman-inu ad d-yali ɣer ujenna yid n Yessu Mass-nneɣ !
#ماكسيميليانوس : « الخسارة لو خدمت في هذا الجيش، الخروج منه هو الخلاص لروحي التي ستعانق السماء طاهرة من آثام الحروب ! »
#DION. — Wtem ɣef yisem-nnes. (Wtin fell-as) Xater teqqimed tettɣananed, teggumid ad tesεeddid tawuri-nnek deg tredsa, luqq-a ad ak-nuc tu tafgurt bac ad ḍerḥen yya i yettxemmamen am cek. (Qran fell-as aḍris n tefgurt seg tfelwit) « Xater Maximilianus memmi-s n Fabius Victor yeεfes ɣef usaḍuf, yegguma ad yexdem deg tredsa, s tumert neṭṭef-as tamettant s tiyti n ugestur ɣef yiri ».
#ديون : « أشطبوه إذن. لأنك تصر على عندك وترفض آداء خدمتك العسكرية، ستنال جزاءا أليما وستصبح مقالات لكن يجرأ على التفكير فيما تفعل (قرأوا عليه نص العقوبة من لوح) : لأن ماكسيميليان إبن فابيوس فيكتور تجرأ على القانون ورفض آداء خدمتهم العسكرية، يسعدنا الحكم عليه بالموت ضربا بالسيف »
#MAXIMILIANUS. — Tanemmirt i cek Yellu !
#ماكسيميليانوس : « شكرا لك يا إلهي ! »
#Maximilianus imer-idin llan ɣer-s simraw-d-yict (21) n yiseggasen, kraḍ (03) n yiyaren d mraw-d-tam (18) n wussan.




إلتفت الى والده قائلا : « تلك البدلة التي أحضرتها لي من أجل الجيش، أعطها لهذا الحارس. كضابط ستصعد روحي الى السماء معها إسمك ».

Cra n tmeṭṭut qqaren-as Pompeiana, teṭṭef tafrist n uxafur sɣer unezzarfu, tesdura-itt ɣer-s deg taddart bac ad tt-tawi ɣer Qertaǧ mani tenḍel-itt seddu n cran tkudit sma n uxafur ameɣdas Cyprianus. Urna-s s mraw-d-yict (11) n wussan temmut mani tettwanḍel deg umkan-idin beεd.





_BERBRUGGER A., 1865 — « Situation religieuse et politique de la Mauritanie », Revue africaine, p. 375-378.
_DUPRAT. M.C., 1897 — « Monographie de la basilique de Tébessa », Recueil des notices et mémoires de la Société archéologique de Constantine, p. 61-62.
_RENAULT. J., 1913 — « Les basiques cypriennes au bord de la mer », Revue tunisienne, n° 20, p. 98.

#بريكة_صالح #مراد_بوساحية 14 مارس 2022